İklim değişikliği mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklık ve düşük yağış ölçüsü başka tarım eserlerinde olduğu İstanbul Escort üzere zeytini de olumsuz etkiledi Bilhassa Akdeniz’e komşu Avrupa ülkelerinde yaz devrinin kurak ve sıcak geçmesi zeytin ve zeytinyağı üretiminin düşmesine neden oldu Kuraklık nedeniyle düşen üretim sonrası fiyatlar son Escort Bayan 3 yılda 4’e katlandı
ZEYTİNYAĞI ÜRETİMİNİN 3’TE 2’Sİ AB’DE YAPILIYOR
Dünya zeytinyağı üretiminin yaklaşık 3’te 2’sini gerçekleştiren Avrupa Birliği AB ülkeleri son devirdeki şiddetli iklim şartlarından önemli ziyana uğruyor AB Eskort bilgilerine nazaran dünyadaki zeytinyağı üretiminin yaklaşık yüzde 67’sini Birlik üyesi ülkeler gerçekleştiriyor Akdeniz etrafındaki AB ülkelerinde yaklaşık 4 milyon hektarlık zeytinlik mevcut AB ülkeleri buradan ortalama yılda 2 milyon ton kadar zeytinyağı ve 900 bin ton sofralık zeytin üretimi yapıyor
EN BÜYÜK ÜRETİCİ İSPANYA
Avrupa ülkeleri ortasında zeytinyağı üretiminde birinci sırayı İspanya alıyor Bu ülke olağan periyotlarda AB zeytinyağı üretiminin yarıdan fazlasını gerçekleştiriyor İspanya’yı İtalya Yunanistan ve Portekiz takip ediyor
5 yıl öncesinde İspanya’nın zeytinyağı üretimi 1 milyon 790 bin ton düzeyindeyken son hasat devri olan 2022 2023’te üretim bu sayının yaklaşık 3’te 1’ine düştü 2021 2022 periyodunda İspanya’nın zeytinyağı üretimi 1 milyon 491 bin ton düzeyindeyken 2022 2023 hasat devrinde yarıdan daha fazla azaldı İspanya’nın zeytinyağı üretimi 2022 23 devrinde bir evvelki döneme nazaran yüzde 56 azalarak 663 bin tona kadar geriledi
İtalya’da da zeytinyağı üretimi evvelki yıl 329 bin tonken geçen yıl yüzde 27 azalarak 241 bin tona indi Emsal biçimde Portekiz’de de evvelki yıl 206 milyon ton olan zeytinyağı üretim yüzde 39 azalarak 126 bin tona geriledi
Avrupa’nın kıymetli zeytinyağı üreticilerinden yalnızca Yunanistan’ın üretimi geçen yıl evvelki yıla kıyasla yüzde 47 oranında artarak 232 bin tondan 340 bin tona çıktı
ÜRETİM GERİLİYOR
AB’nin toplam zeytinyağı üretimi 2021 2022 periyodundaki 2 milyon 272 bin tonluk düzeyinden 2022 2023 periyodunda 1 milyon 379 bin tona indi Böylelikle bir evvelki yıla kıyasla Birlik ülkelerinin zeytinyağı üretimindeki gerileme yüzde 39’u buldu Zeytinyağı üretiminin önemli ölçüde gerilemesi bölümü ve fiyatları olumsuz etkiledi
Arzdaki azalma ve talebin güçlü devam etmesi nedeniyle zeytinyağı fiyatları son periyotta süratle artmaya başladı ve rekor üzerine rekor kırdı IMF datalarına nazaran zeytinyağının global piyasalardaki fiyatı mayıs ayında en son 1996 yılında kırılan rekoru aştı Fiyatlardaki artış ise mayıs ayından sonra da devam etti Yüksek faiz ve enflasyon oranları ile birlikte artan gübre maliyetleri zeytinyağındaki fiyat artışına katkı sağladı
Sektördeki fiyatların takip edildiği Infa Oliva bilgilerine nazaran 2020 yılı ağustos ayında 1 86 euro olan sızma zeytinyağının litre fiyatı bu ay 7 82 euro düzeyine ulaştı Böylelikle zeytinyağı fiyatı son 3 yılda 4 kattan fazla artış gösterdi Bu devirde zeytinyağı fiyatlarındaki artış yüzde 420’yi buldu Sızma zeytinyağı fiyatı geçen yılın ağustos ayında ise 3 7 euro düzeyindeydi Son 12 aydaki fiyat artışı 2 katın üzerinde oldu Son bir yılda zeytinyağı fiyatları yüzde 210 kadar yükseldi
FİYATLAR ARTIYOR
Zeytinyağı fiyatlarındaki artışa ait değerlendirmelerde bulunan İspanya’dan tarım uzmanı Juan Vilar da Zeytinyağında şu anda eşi gibisi görülmemiş bir durum yaşanıyor Mevcut zeytinyağı fiyatlarına daha evvel hiçbir vakit ulaşılmamıştı tabirini kullandı
İspanya’da zeytinyağı fiyatlarının her gün arttığına işaret eden Vilar ülkenin birtakım bölgelerinde zeytinyağı fiyatının 8 euroya ulaştığını belirtti Vilar geçen yılın zeytinyağı üretiminin talebi karşılamadığını anımsatarak arz ve talep ortasındaki farkın evvelki periyottan kalan stoklarla kapatıldığını fakat bu stokların da tükendiğini vurguladı
Gelecek dönemin zeytin üretimi açısından zayıf olmasını beklendiğine dikkat çeken Vilar bu durumda talebe ahenk sağlamanın tek yolunun fiyat artışı olduğunu söyledi Vilar zeytinyağı litre fiyatlarının 3 yıl evvel 1 8 euro düzeyinde seyrettiğini anımsatarak İspanya’da süpermarketlerdeki fiyatların 4 kattan fazla artarak 9 euroyu bulduğunu tabir etti
Zeytinyağında yıllık global talebin 3 1 milyon ton olduğuna işaret eden Vilar üretimin 2 6 milyon tonda kaldığını arz ve talep ortasında dengesizlik olduğunu hatırlattı Vilar bu nedenle zeytinyağında fiyat artışının devam etmesini beklediğini kelamlarına ekledi
ÜRETİM TÜKETİMİ KARŞILAMIYOR
Zeytin üreten ülkeleri bir ortaya getiren Madrid merkezli Memleketler arası Zeytin Kurulu bilgilerinde 2022 23 mahsul yılında global zeytinyağı tüketiminin 3 milyon 55 bin ton üretimin ise 2 milyon 730 bin ton olması öngörüyor
Tüketimle üretim ortasındaki farkın ise stoklardan kapatılması gerekiyor Stokların azalması ve üretimden fazla tüketim zeytinyağındaki fiyat artışına katkı sağlıyor
Avrupa’nın geçen yıl en süratli ısınan kıta olması ve bu yıl yaz devrinde de rekor sıcaklıklar yaşaması zeytin üretimine darbe vuruyor Ayrıyeten bu yıl yapılacak hasada yönelik olumsuz beklentiler zeytinyağı fiyatlarının daha da yükselmesiyle sonuçlanıyor
