Sonradan Yahudi olunur mu sorusu son günlerde merak edilen hususların başında yer alıyor Pekala Sonradan Ümraniye Escort Yahudi olunur mu İşte merak edilenler ve detaylar
SONRADAN YAHUDİ OLUNUR MU
Türk Musevi Cemaati Lideri Silvyo Ovadya Milliyet Gazetesi’ne verdiği bir röportajda şu tabirleri kullandı
Bir insanın sonradan Yahudi Anadolu Yakası Escort olması çok zordur En az 3 5 yıllık bir eğitimden geçmesi gerekir Yahudi din adamı olmak ise ondan da zordur En az beş yıllık özel bir süreç gerekir
YAHUDİ NEDİR Pendik Escort
Arapça’da yehûd İbrânîce’de yehudi Ârâmîce’de yehuday e formundadır Kur’ân ı Kerîm’de Hz Peygamber periyodunda yaşayan ve Hz Mûsâ şeriatına bağlı olma mânasında İsrâiloğulları’nın devamı olarak görülen musevileri söz etmek için Kurtköy Escort yehûd sözünün yanı sıra tıpkı kökten gelen hûd ve ellezîne hâdû kalıpları da kullanılmıştır meselâ el Bakara 2 62 en Nisâ 4 46 el Mâide 5 18 el En’âm 6 146 et Tevbe 9 30 en Nahl 16 118 el Hac 22 17 el Cum’a 62 6 İsrâiloğulları için kullanılan terkip Benî İsrâîl’dir Bir âyette de yehûdî biçiminde geçmektedir Âl i İmrân 3 67 Müslüman âlimler yehûd ve hûd sözlerini tövbe edip hakka dönme manasındaki hevd hâde yehûdu köküyle ilişkilendirmişlerdir Taberî II 143 Hûd hâid in tövbe eden çoğuludur yahut yehûd sözündeki yâ harfinin hazfedilmesiyle oluşmuştur birtakım kıraatlerde bu söz yehûd halinde okunmaktadır Yehûddan gaye ise yehûdiyyîn dir tövbe edenler Lisânü’l Arab hvd md Musevilere bu ismin verilmesinin sebebi bir görüşe nazaran Mûsâ vaktinde İsrâiloğulları’nın buzağı heykeline taptıktan sonra pişman olarak Allah’a hüdnâ ileyke biz sana döndük demeleridir el A’râf 7 156 Bir başka görüş ise Yehûd’un bir kabile ismi olduğu ve sözün aslı Hz Ya’kub’un on iki oğlundan en büyüğü olan Yehuza’ya nisbetle yehû iken zal harfinin kol harfine çevrilmesiyle Arapçalaştığı formundadır a g e a y Elmalılı I 374 İbrânîce yehudi ve Ârâmîce yehudaye sözlerinin noktalı imlâ ile yehudi yehudaye biçiminde okunduğuyla ilgili olarak bk Hopkins XVII 1997 s 13 16 Başlangıçta övgü tabir eden yehûd sözü musevilerin şeriatının reddedilmesinden sonra artık övgü manası taşımasa da onlara ilişkin bir isim olarak kullanılagelmiştir Râgıb el İsfahânî el Müfredât hvd md Hâde kalıbı yahudi olmayı hevvede ise bir kimseyi yahudi dinine çevirmeyi tabir eder Arthur Jeffery yehûd sözünün yabancı bir kökenden geldiği konusunda dilcilerin görüş birliğine vardıklarını lakin bu kökenin İbrânîce mi Farsça mı olduğu konusunda ayrıldıklarını belirtir Jeffery’ye nazaran Pehlevî ve Avesta lisanlarındaki yehût ve yehûd un da aslen Ârâmîce’den bu lisana geçtiği açıktır Jeffrey ayrıyeten sözün Hz Muhammed periyodundan evvel şiirlerde ve Güney Arabistan bölgesine ilişkin yazıtlarda yer aldığına işaret etmiş İbrânîce Ârâmîce kaynaklı olan sözün Güney Arabistan yoluyla Hicaz bölgesine girdiği tezine dikkat çekmiştir The Foreign Vocabulary of the Qur’an s 294 sözün Arapça kökenden türediği görüşü ve mevzuyla ilgili geniş bilgi için bk M Sâlih Tevfîk sy 33 2004 s 319 347
Yehûd’un İbrânîce karşılığı olan yehudi sözü Yehuda’ya dayanmaktadır Yehuda Ahd i Atîk’te başta Hz Ya’kub’un on iki oğlundan İsrâiloğulları dördüncüsü olmak üzere şahıs ismi Tekvîn 29 35 Ezra 10 23 Nehemya 11 9 12 8 34 36 bunu takiben Ya’kub oğlu Yehuda’nın soyunu söz edecek biçimde kabile ismi Tekvîn 49 10 Çıkış 31 2 Yeşu 15 1 Yargıçlar 1 2 8 II Samuel 2 4 I Hükümdarlar 12 21 Ezra 1 5 ve yüklü olarak en geniş kabile olan Yehuda kabilesi mensuplarının yerleştiği Filistin’in güneyindeki bölgenin ismi olarak kullanılmıştır Yeşu 20 7 Yargıçlar 15 10 I Samuel 22 5 II Hükümdarlar 23 2 İşaya 3 1 5 3 Yeremya 4 4 18 11 Amos 7 12 Daha sonra da söz Yehuda soyundan gelen Dâvûd tarafından kurulan oğlu Süleyman’ın vefatının akabinde kuzeyde kalan İsrâil Krallığı’na karşılık Yehuda bölgesiyle ve Bünyamin ve Levi soylarının yanı sıra Yehuda kabilesiyle sonlu olan Kudüs merkezli krallığın Bâbil sürgünü sonrasında ise m ö VI yüzyıl ilgili bölgenin ve eyaletin ismi biçiminde yer almıştır II Samuel 5 5 II Hükümdarlar 16 1 2 Yeremya 17 20 25 1 Haggay 1 1 Mika 1 5 Ester 2 6 Ezra 1 2 5 8 Nehemya 5 14 II Tarihler 11 17 34 11 Söz Ahd i Atîk boyunca başlangıçta şahıs ve kabile ismi formunda sonraları ve bilhassa sürgün sonrası periyotta ilgili bölge ve dinî siyasî kimlikle ilişkili olarak ve Rabbânî literatürde şahıs isminin yanında hem bir kabileyi Yehudaoğulları bk Sota 8 11 Taanith 4 5 hem de bölgeyi Yehuda halkı bk Ketuboth 4 12 13 10 tabir etmek için kullanılmıştır
Hz Ya’kub’un oğlu Yehuda’ya verilen isimle ilgili olarak Tekvîn kitabında yer alan açıklamada yehuda sözüyle kabul etmek itiraf etmek şükretmek övmek mânalarındaki hoda hdh fiili ortasında ilişki kurulmaktadır Hz Ya’kub’un karısı Leah dördüncü kez gebe kalıp bir erkek çocuk daha dünyaya getirince Bu sefer Rabb’e övgüler sunacağım demiş ve onun için oğluna Yehuda ismini vermiştir 29 35 Daha sonraki bir pasajda da Yehuda’nın kardeşleri tarafından övüleceği ve onlardan üstün olacağı belirtilmektedir 49 8 10 Çağdaş araştırmacılar Tevrat’ta Yehuda ismiyle övgü mânası ortasında kurulan bağın ses benzerliğine dayalı bir söz oyunu biçiminde anlaşılması gerektiğine bu isimle anılan kişi yahut kümelerin Ya’kub’un oğlu Yehuda ve ondan gelen Yehuda kabilesi dahil her vakit övgüye lâyık davranış sergilemediklerine dikkat çekmiştir Harvey s 13 İsrailli dilci Israel Yeivin sözün basık arazi mânasındaki Arapça vhd kökünden geldiğini ileri sürmüştür Buna nazaran yehuda sözü ya kabilenin yerleştiği bölgeyle dağlık Yehuda bölgesinin batısındaki alçak arazi bk Shebiith 9 2 ya da Yehuda’nın Ken’anlı eşi ve bu yolla soya karışan Ken’anlı ögeler sebebiyle kabilenin başlangıçtaki düşük toplumsal statüsüyle alâkalı bir isimlendirme olmaktadır Encyclopaedia Judaica XI 475
Yahudi geleneğinde yehuda övgü ilişkisi devam ettirilmiş İskenderiyeli yahudi filozofu Philo Tanrı’yı öven zihin olarak tanımladığı dördüncü çocuk Yehuda’nın şahsen kendisinin övgüye lâyık ve kutsal olduğunu söylemiş onun dört sayısının temsil ettiği harikalık ve erdemlilikle münasebetine dikkat çekmiştir Concerning Noah’s Work as a Planter 134 135 Rabbânî literatürde ise Yehuda kardeşlerinin önderi olarak öne çıkmış Yûsuf’un kuyuya atılmasından ve babası Ya’kub’un yaşadığı kederden şahsen sorumlu tutulmuştur Genesis Rabbah 84 17 Midrash Tanhuma Wayyeshev 9 8 10 Öte yandan Tevrat’taki bir olaydan hareketle Tekvîn 38 24 26 Talmud’da Yehuda’nın birinci sefer cürüm itirafında bulunup Rab’ın ismini kutsayan ve bu bahiste öbür kardeşlerine de örnek olan kişi olduğu bu sayede cürmünün affedildiği ve öbür dünyayı kazandığı belirtilmiştir Sotah 7b 10b Makkoth 11b sözün itiraf mânasındaki Arapça vdy köküyle ilişkilendirilmesiyle ilgili olarak bk Muhammed Sâlih Tevfîk sy 33 1425 2004 s 322 Tıpkı vakitte Yehuda ismiyle Rab’ın kutsal ismi YHVH ortasında da temas kurulmuş yehudanın Allah’ın ismindeki dört harfin tamamından yod he vav he ve sayısal bedeli dört olan dalet harfinden oluştuğuna işaret edilmiştir Sotah 10b Rabbânî literatürde ayrıyeten Mısır’dan çıkış sırasında Kızıldeniz’e birinci giren ve Ken’an topraklarının ele geçirilmesi esnasında Ken’anlılar’ın karşısına birinci çıkan kabile birebir vakitte başta Kral Dâvûd olmak üzere İsrâiloğulları tarihindeki pek çok değerli kişinin kendisine dayandığı ve mesîhin içinden çıkacağı soy olduğu gerekçesiyle Yehuda’nın öbür İsrâil kabilelerine üstünlüğü vurgulanmıştır Sotah 37a Abodah Zara 25a Genesis Rabbah 98 8 Bunun yanında Yehuda’nın kardeşleri tarafından övülmesine yönelik Tevrat tabirinden hareketle Ya’kub’un bütün soyunun kendilerini Yehuda’ya nisbet edecekleri ve yehudi diye anılacakları belirtilmiştir Genesis Rabbah 98 6 Rabbânî literatürde Kudüs merkezli Yehuda bölgesine de üstünlük atfedilmiştir Mişna Gittin 5 6 Hagiga 3 4
Yehudi sözü çoğulu yehudim müennesi yehudiyya Ahd i Atîk’te Yehuda soyuna bölgesine ait mânasında ve özellikle Yehuda kabilesinden olsun olmasın Yehuda bölgesinde oturanları veyahut bu bölgeden olanları ve Bâbil sürgününden sonra bütün İsrâiloğulları kabilelerinden artakalanları söz etmek için kullanılmıştır II Hükümdarlar 16 6 25 25 Yeremya 40 11 12 44 1 52 28 30 Zekarya 8 23 Ester 3 4 6 Nehemya 1 2 4 1 2 13 23 I Tarihler 4 18 Yehudi Ahd i Atîk’in Ârâmîce yazılmış kısımlarında yehudaye formunda geçmektedir Ezra 4 12 23 5 1 5 6 7 8 14 Daniel 3 8 12 Ayrıyeten Yehuda bölgesinde oturanlar ya da o bölgeden olanlar tarafından konuşulan lisanı tabir etmek için yehudit II Hükümdarlar 18 26 28 İşaya 36 11 13 Nehemya 13 24 II Tarihler 32 18 Ester kitabında ise yahudi olma yahut görünme manasında mityahadim kalıbı yer almaktadır 8 17 Ahd i Atîk devrinde bilhassa sürgün sonrasında tıpkı anda dinî siyasî ve ulusal çağrışıma sahip yehudi sözü genelde İsrail toprakları dışında yaşayan museviler veya yabancılar tarafından ve İbrânîce dışındaki lisanlarda kullanılmıştır İsrail topraklarında yaşayan ve İbrânîce konuşan museviler ise İsrâiloğulları’nın geçmişiyle bağlarını canlı tutmak ismine kendilerinden İsrâil yisrael diye bahsetmişlerdir Encyclopaedia Judaica XI 253
Yehudi sözü Philo’nun yazılarında İbrânî atası İbrâhim’den muharririn kendi periyoduna kadar bütün İsrâiloğulları’nı yahudileri kapsayacak biçimde geçmektedir On the Virtues 212 On the Life of Moses I 1 34 II 17 216 Antik devir yahudi tarihçisi Josephus başlangıçta musevilerin Eber’e atıfla İbrânî Ebraioi diye isimlendirilirken Bâbil sürgünü dönüşünden itibaren köken olarak Yehuda kabilesine dayanan yehudi ismiyle çağrıldıklarına işaret etmiştir Josephus’un açıklamasına nazaran kabile bu topraklara yerleşen birinci küme olduğundan gerek bölge gerekse halkı bu isimle anılmıştır Antiquities of the Jews 1 146 11 173 Against Apion 1 22 Josephus sebt uygulaması sünnet yeme içme kuralları ibadet ve lisan üzere faktörlerin tamamını musevilerin ayırt edici özelliği kabul etmiştir Harvey s 54 Against Apion 1 22
Ahd i Cedîd’de de yahudi isimlendirmesi ioudaias ioudaios Ya’kub soyundan gelen dinî etnik küme olarak kullanılmış ve birçok taraftan Gentile ile yahudi olmayanlar Grekler tıpkı pozisyonda bulundukları vurgulanmıştır Resullerin İşleri 18 4 19 10 Romalılar’a Mektup 1 16 2 9 10 3 9 29 Galatyalılar’a Mektup 2 14 Gerek Îsâ’nın ve Pavlus’un gerekse hıristiyanlardan bir kısmının yahudi kökenine işaret edilmekle birlikte Matta 2 2 Markos 15 18 Yuhanna 3 1 2 4 9 8 31 12 9 11 Resullerin İşleri 13 43 14 1 16 1 22 3 Korintoslular’a Birinci Mektup 9 20 Korintoslular’a İkinci Mektup 11 24 bilhassa yahudi din adamlarından Îsâ Mesîh ve hıristiyan cemaat aykırılığı yapmaları ve Îsâ’nın öldürülmesinden sorumlu olmaları çerçevesinde bahsedilmiştir Matta 26 47 27 26 Markos 14 43 15 15 Luka 22 47 23 25 Yuhanna 8 44 48 9 22 11 45 53 18 12 31 40 Resullerin İşleri 12 1 3 14 2 18 12 17 25 24 Selânikliler’e Birinci Mektup 2 14 15
Rabbânî literatürde musevileri söz etmek için Ahd i Atîk’te olduğu üzere yüklü biçimde İsrâil İsrâiloğulları Yisrael Bene yisrael kalıpları kullanılmakla birlikte yehudi sözü de yer almıştır Mişna’da yalnızca üç yerde Megillah 2 3 Ketuboth 7 6 Nedarim 11 12 Talmud’da ise daha sık geçer Ester kitabında kelamı edilen Mordehay karakterinin Bünyamin kabilesinden gelmesine karşın yehudi biçiminde nitelendirilmesi konusunda Talmud’da yer alan bir yorumda yehudi sözüne büsbütün dinî bir içerik atfedilerek putperestliği reddeden kişi mânası verilmiştir Megillah 13a Söz Ârâmîce Farsça yoluyla Grekçe ioudaios ve Latince’ye judaeus oradan başka Batı lisanlarına jew jude judia giudeo juif geçmiş XI yüzyıldan itibaren yaygınlık kazanmış çağdaş devirde dinî mensubiyetin ötesinde İbrânî ırkına mensup kişi manasında kullanılmıştır Hıristiyan etraflarında Îsâ’yı ele veren Yehuda İskariyot ile özdeşleştirilen yahudi isimlendirmesi uzun müddet olumsuz bir mana taşımış bu yüzden XIX yüzyıl Avrupa musevileri daha fazla İbrânî Hebrew ve İsrâilî Israelite adlandırmalarını tercih etmiştir Türkçe için de Mûsevî sözü misal bir işlev icra etmiştir Yahudi soykırımı holokost sonrasında söze yüklenen aksi mâna azalmıştır JE VII 174
Yahudi şeriatınca halaka benimsenen tarif kelam konusu olduğunda bir kişinin yahudi sayılması için yahudi anneden doğması yahut yahudi dinine geçmesi gerekmektedir Rabbânî Yahudiliğe ilişkin bu tanıma nazaran yahudi anneden doğan çocuk babası yahudi olmasa da yahudi kabul edilmekte yahudi olmayan bir anneden doğan çocuğun ise babası yahudi olsa bile Yahudiliğe geçiş yapması gerekmektedir Kiddushin 68b The Code of Maimonides Forbidden Intercourse 15 3 4 Talmud’u ve Rabbânî otoriteyi kabul etmeyen Karai cemaatlerinde Tevrat’a dayandırılan babaya dayalı yahudi tarifi temel alınmaktadır Yahudi tarifinde yer alan dinî etnik içeriğin gereği olarak öteki dine geçen bir yahudi de doğuştan yahut mühtedi olsun teknik manada yahudi özelliğini kaybetmemekte öteki dine bağlı cemaat dışına çıkmış yahudi kapsamında görülmektedir Din değiştirmeyen lakin yahudi kurallarına nazaran yaşamayan günahkâr bir yahudi ise yahudi için geçerli bütün kurallar kendisine uygulanacak biçimde yahudi kimliğini korumaktadır
Yahudi tarifi konusu çağdaş devirde bilhassa İsrail Devleti’nin kurulmasıyla birlikte çeşitli tartışmalara yol açmıştır Günümüzün birden fazla liberal yahudi cemaatlerinde geleneksel yahudi tarifine zıt olarak yalnızca babası yahudi olan bireyler öteki bir dini benimsemedikleri sürece cemaate kabul edilmektedir Öte yandan İsrail Göç Yasası kapsamında başlangıçta 1950 ebeveyninden yalnızca babası yahudi olanların yahut öteki dine geçen musevilerin yahudi sıfatıyla İsrail vatandaşlığına kabulü onaylanmamış 1970 ve 2005 yıllarında yapılan düzenlemelerle yahudi tarifine giren şahısların eşleri çocukları ve torunları ile bunların eşleri ve İsrail dışında gerçekleşmesi koşuluyla Ortodoks olmayan cemaatlere kabul edilmiş mühtediler de göç yasası kapsamına alınmıştır Bugün farklı yahudi cemaat ve kümelerine nazaran değişen dinî etnik kültürel ve seküler yahudi tarifleri bulunmaktadır